زنجیره تامین را می‌توان به چند بخش اصلی تقسیم کرد. ما در شبکه تامین سه بخش خواهیم داشت که آن‌ها را با نام‌های سطوح بالادستی، میانی و پایین دستی می‌شناسیم.
هر کدام از این سطوح شامل گروهی خاص از افراد یا شرکت‌ها می‌شوند. افراد و شرکت‌های هر سطح با توجه به تعریف آن سطح در آن قرار می‌گیرند.
به‌صورت روشن باید گفت، حضور در هر سطح دلیل بر قرارگیری آن شرکت یا فرد در سطح دیگر نمی‌شود. تعاریف ما هستند که این بخش‌بندی را ایجاد می‌کنند. در این مقاله می‌خواهیم، تمرکزمان را بر شناخت بهتر سطح بالادستی قرار دهیم.
جایگاه هر کدام از اعضای این سطح را با توجه به تعاریف مشخص کنیم. روابط میان اعضای این سطح و سطوح دیگر را بررسی نماییم. در آخر به روش‌های صحیح فعالیت آن‌ها با توجه به عمل‌کرد و درخواست سطوح دیگر بپردازیم.
معرفی اعضای سطح بالادستی زنجیره تامین
در گروه‌بندی زنجیره تامین، سطح بالادستی شامل تامین کنندگان، تولید کنندگان و وارد کنندگان می‌شود. از این موارد مهم‌تر باید به ارتباطات این اعضا اشاره نمود. ارتباطات میان آن‌ها و همچنین با سطوح دیگر از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
تامین کنندگان خود شامل گستره وسیعی از افراد و شرکت‌ها می‌شوند. این افراد براساس گفته‌های پیشین، می‌توانند با توجه به تعریف کارشان و فعالیتی که انجام می‌دهند، در سطوح دیگر هم قرار گیرند.
به‌عنوان مثال، تامین کننده قطعات رایانه، در قدم اول به‌عنوان یک مشتری و خریدار از وارد کننده یا تولید کننده به‌شمار می‌رود؛ اما با حضورش در این سطح از تعاریف ما، به او به‌عنوان فروشنده اولیه نگاه می‌کنیم.
شخص یا شرکتی که به‌دلیل داشتن تعامل بالا، محصولات مورد نظر سطوح بالاتر را به راحتی و با سرعت بالا تهیه می‌کند. تامین کنندگان برای آنکه بتوانند در این سطح از زنجیره تامین قرار بگیرند، دارای رقبای بزرگی مانند تولیدکنندگان و واردکنندگان هستند.
تامین کننده قوی باید دارای شبکه تامین مخصوص به خود باشد. به این صورت که با توجه به رسته کاری خود، وارد کنندگان و تولید کنندگان مطمئنی را به‌عنوان همکار شناسایی کرده و با آنان در تعامل باشد.
این اطمینان باید بر اساس کیفیت محصول دریافتی و قیمت مناسب آن به‌وجود بیاید. درکنار توجه بسیار به این روابط، باید از درخواست‌های موجود در سطح پایین دستی اطلاع کافی داشته باشد.
درخواست‌های موجود در این سطح است که مسیر حرکتی کل زنجیره تامین را مشخص می‌کند. تامین کننده‌ای که اطلاع کافی از درخواست‌های سطح پایین دستی را داشته باشد، بهترین گزینه برای همکار برای سطح میانی به‌شمار می‌رود.
تولید کنندگان از گروه‌هایی هستند که مانند تامین کنندگان می‌توانند در این سطح و سطوح دیگر قرار گیرند. همچنین به‌غیر از حضور در شبکه تامین به عنوان یکی از سطوح، خود دارای زنجیره تامین هستند.
به‌طور کلی تمامی اعضای این سطح، ترکیبی چند لایه از زنجیره‌های تامین هستند که خود با توجه به نوع فعالیت، در سطوح مختلف هم قرار می‌گیرند. با مثالی درک این موضوع را ساده‌تر می‌کنیم.
تولید کننده‌ای که در این سطح قرار دارد، به‌عنوان مجموعه‌ای شناخته می‌شود که محصول را تولید می‌کند و از طریق سطح میانی، آن‌را به مصرف کننده نهایی می‌رساند؛
اما همین شرکت برای تولید محصولات خود می‌تواند نقش مصرف کننده نهایی یا همان سطح پایین دستی را بازی کند. در ساده‌ترین حالت این شرکت برای تولید محصولات خود نیاز به مواد اولیه دارد (اگر نیاز به تولیدات شرکت‌های دیگر برای تولید خود نداشته باشد).
این مسئله در زنجیره تامین به وفور دیده می‌شود. باید گفت هر شرکتی، در هر جایگاهی از این شبکه قرار گیرد، در واقع باید تمامی دانسته‌های لازم را داشته باشد.
اگر بخواهیم به بررسی وظایف تولید کننده بپردازیم، شباهت‌های بسیاری میان آن‌ها و تامین کنندگان دیده می‌شود. بدون شک یکی از مهم‌ترین عوامل در موفقیت تولید کننده، ایجاد ارتباط مناسب با سطوح دیگر است.
تولید محصولی که دیگر در بازار تقاضا ندارد، هیچ سودی برای تولید کننده نخواهد داشت. دقت در بررسی درخواست‌های مصرف کننده و تعامل مناسب با شرکت‌های سطح میانی که وظیفه رابط را میان این دو مجموعه بازی می‌کنند، قابلیت رقابتی مناسبی است که باید از آن سود برد.
با اینکه وارد کنندگان هم در همین سطح قرار دارند؛ اما باید بیشترین تفاوت را میان این گروه و گروه‌های دیگر قائل شد. وارد کننده در عمل شباهت بیشتری با تامین کننده دارد؛
اما باید به نکات بیشتری در عمل‌کردش دقت نماید. این گروه هم مانند دو گروه قبلی توانایی حضور در تمامی سطوح را خواهند داشت که پیشتر توضیح داده شده است.
وارد کننده تمامی محصولات خود را از خارج از کشور تامین می‌کند و می‌تواند این محصولات دارای تنوع بالایی هم باشند. در کنار این موارد، انتقال محصول خریداری شده با توجه به جنس و مکان خرید آن، زمان خاص خود را طلب می‌کند.
به‌همین دلایل انجام واردات هوشمندی بالایی را طلب می‌کند و دانش بسیاری را نسبت به بازار نهایی می‌خواهد. وارد کننده در زنجیره تامین باید بیشترین آگاهی را نسبت به خواسته مصرف کننده نهایی داشته باشد.
همچنین دانش کافی درباره نوسانات موجود در بازار یا تقاضا محصولی خاص با توجه به تقویم کاری را باید به دست بیاورد. مسئله زمان از بزرگ‌ترین چالش‌ها برای همکاری با وارد کنندگان است.
این مشکل فقط با تحلیل بازار و تجربه در این راستا مرتفع می‌شود. در زنجیره تامین، تهیه محصولی که در کشور وجود دارد یا تولید کنندگانی را در سطح کشور دارد، کاری آسان است.
اما محصولات وارداتی باید استانداردهایی داشته باشند. مباحثی مانند کیفیت کالا، قیمت مناسب و دردسترس بودن از جمله نکاتی است که برای وارد کننده اهمیت بالایی دارد.
پیشنهاد می کنیم مقاله چگونه به عنوان مامور خرید با تامین کنندگان ارتباط برقرار کنیم؟ را مطالعه فرمایید
تعاملات لازم در زنجیره تامین
به‌صورت خلاصه در بالا به روابط دائمی میان گروه‌ها و سطوح اشاره کردیم؛ اما باید بیشتر در این مورد دقت نمود. نقشه راه تمام سطوح زنجیره تامین براساس خواست سطح پایین دستی ترسیم می‌شود. سطح پایین دستی متشکل از مصرف کننده نهایی است.
این مصرف کننده خواسته‌های خود را جستجو می‌کند و در نهایت برای رسیدن به هدف، بهترین گزینه را انتخاب خواهد کرد. همان‌طور که اشاره شد، سطح بالادستی که وظیفه تولید، تامین و وارد نمودن درخواست سطوح بالاتر را دارد، باید توجه کافی و مناسب به این درخواست را داشته باشد.
البته گروه‌هایی در این مسیر موفق هستند که به شناخت کافی از جامعه هدف خود برسند. با شناخت مناسب از جامعه هدف و برنامه‌ریزی بر خواسته‌های کنونی و آتی این افراد، می‌تواند به برنامه‌ریزی و حتی پیش‌بینی مناسبی از خواسته‌های آنان رسید.
زنجیره تامین خوب، مجموعه‌ای است که خواسته‌های مصرف کننده نهایی را با بهترین کیفیت ممکن به همراه قیمتی مناسب و در سریع‌ترین زمان ممکن تامین نماید.
البته مثال‌های ارائه شده در این مقاله براساس محصولات بوده در حالی که زنجیره تامین می‌تواند بر خدمات هم تمرکز داشته باشد. در شبکه تامین استاندارد، با توجه به خدمات ارائه شده از سوی آن، همکاری با تعداد بیشتر تامین کنندگان اهمیت بالایی دارد.
البته در اینجا واژه تامین کننده برای تمامی گروه‌های سطح بالادستی کاربرد دارد. هرچه رابطه سطح میانی با این سطح بیشتر باشد، در تهیه محصولات برای مصرف کننده، تمرکز بیشتری خواهد داشت.
پیشنهاد می کنیم مقاله رازهای زنجیره تامین موفق را مطالعه فرمایید
آغاز پیوندها در شبکه تامین
بدون شک شرکت‌ها و نیروهای سطح میانی در تلاش همیشگی برای یافتن بهترین برندها در تامین نیازهایشان هستند. ولی این دلیلی برای سکون نمی‌شود.
برای ایجاد شبکه‌ای قدرت‌مند و پویا باید در تلاش همیشگی بود. حضور گروه‌های ذکر شده در نمایشگاه‌های تخصصی یکی از بهترین روش‌های معرفی خود به بازار هدف است.
یکی از تکنیک‌های ماموران خرید و شرکت‌های سطح میانی، جستجو در نمایشگاه‌های معتبر و تخصصی است. پس این حضور همیشگی موجب ایجاد روابط با چنین مجموعه‌هایی می‌شود. همچنین می‌توان شناخت بهتری نسبت به روند بازار و آشنایی با همکاران و رقبا را در این محیط جستجو کرد.
از دیگر روش‌های معرفی، اقدام مستقیم است. بسیاری از برندها برای معرفی خود به بازار، در جستجوی شرکت‌های میانی هستند که نقش رابط را برای آنان با مشتری نهایی بازی می‌کنند.
ارسال کاتالوگ، تماس مستقیم یا روش‌هایی مانند ایمیل مارکتینگ و اس‌ام‌اس مارکتینگ از جمله کارهایی است که می‌تواند برای معرفی صحیح و ایجاد زنجیره تامین مناسب انجام داد.
بهتر است به یکی از بهترین روش‌ها هم نگاه ویژه داشته باشیم. امروزه حجم بالایی از اطلاعات از طریق جستجو‌های اینترنتی به‌دست می‌آید. راه‌اندازی سایت اینترنتی یا حضور در شبکه‌های اجتماعی و ایجاد ارتباط با دیگر مجموعه‌ها، از بهترین روش‌های ایجاد ارتباط در دنیای پر سرعت امروز است.
با شناخت مناسب این سطح و چگونگی تعاملات موجود میان گروه‌های این مجموعه، می‌توان یکی از حلقه‌های مهم زنجیره تامین را به‌وجود آورد. در مقالات دیگر به بررسی سطح میان دستی و پایین دستی شبکه تامین خواهیم پرداخت تا در نهایت با تمامی اجزا این شبکه آشنا شویم.
پیشنهاد می کنیم مقاله آشنایی با شبکه تامین و نگاهی کلی به اجزا آن را مطالعه فرمایید
