شیشه متریالی پرمصرف و بسیار دوست‌داشتی است که قرن‌هاست به زندگی انسان‌ها وارد شده و استفاده از آن روز به روز در صنایع مختلف گسترده‌تر و متنوع‌تر می‌شود.
امروزه، شیشه‌ها در صنایع مختلف مانند ساختمان‌سازی، خودروسازی، لوازم دکوری و لوازم آشپزخانه حضور پررنگی دارند و استفاده از آن‌ها یکی از ملزومات زندگی انسان‌ها است. این حضور به قدری پر‌رنگ است که باعث شده تا سازمان‌ها نیز به فکر استفاده موثر از ظروف شیشه‌ای برای جذب و نگهداری مشتریان خود باشند. از این رو، طی سال‌های اخیر، استفاده و به‌کارگیری از لیوان یخی یا ماگ‌های شیشه‌ای در شرکت‌های تبلیغاتی جهت ارائه به مشتریان فراگیر شده است.
مات کردن لیوان‌های تبلیغاتی
امروزه حکاکی روی شیشه و مات کردن لیوان‌های تبلیغاتی به دلیل ماندگاری دائمی و عدم آسیب با نور خورشید و مواد شیمیایی و همچنین به وجود آوردن زیبایی بیشتر در ماگ‌های تبلیغاتی همواره مورد توجه قرار دارد. حکاکی شیشه و ظروف شیشه‌ای اعم از لیوان و ماگ شیشه‌ای به سه روش صورت میگیرد:
روش سند بلاست
به طور کلی، پیاده‌سازی طرحهای مختلف به وسیله شن روی شیشه را سند بلاست شیشه می‌گویند. سند بلاست شیشه برای اولین بار در سال ۱۸۷۴ میلادی به‌‌عنوان یک روش تمیزکاری ثبت شده و امروزه نمونه‌های فراوانی از طرح سند بلاست شیشه را میتوان در نمای ساختمان‌ها و درب‌‌های سکوریت مشاهده کرد. پس از اختراع دستگاه سند بلاست و مکانیزه شدن این عملیات روی شیشه، طراحی روی شیشه برای مات کردن تمام یا بخشی از شیشه و ظروف شیشه‌ای، همچون ماگ‌های شیشه‌ای، رواج بیشتری یافت.
در روش سند بلاست، که یک روش دستگاهی به حساب می‌آید، ذرات ریز شن با سرعت و فشار بالا به سطح شیشه برخورد می‌کنند و بدین ترتیب، لایه نازکی از شیشه برداشته می‌شود و آن سطح، نمای مات پیدا میکند.
ماده اصلی این روش حکاکی، ساینده‌هایی از جنس شن و ماسه هستند که بسته به نوع شیشه و نوع طرح در اندازه سختی متفاوتی به کار می‌‌روند. گاهی اوقات نیز به جای شن و ماسه از ذرات ریز مصنوعی یا از جنس پوسته نارگیل در روش سند بلاست استفاده می‌شود.
در روش سند بلاست، می‌بایست عملیات شن‌پاشی بر روی کل سطح شیشه و یا قسمت‌‌هایی که بعد از عملیات قصد داریم به‌صورت لوگو، طرح یا نوشته مات نمایش داده شود، انجام پذیرد. در حالتی که قصد دارید طرح خاصی را روی لیوان یا اجسام دیگر مات کنید، ابتدا می‌بایست با استفاده از نرم‌افزارهای مختلف طراحی، طرح، نوشته یا لوگوی مدنظر خود را طراحی کنید و سپس، آن را به دستگاه پلا‌تر بفرستید تا طرح مورد نظر روی برچسب نقش گیرد. سپس و بعد از چسباندن طرح بر روی شیشه، کالای مورد نظر آماده فرستاده شدن به اتاق سند بلاست می‌شود. در نهایت، پس از فرایند سند بلاست، شیشه یا شی مورد نظر را عاری از هر گونه شن و ماسه می‌کنند و آن را برای مصارف گوناگون همچون محصولات تبلیغاتی و به اسامی مختلف همچون لیوان یخی یا لیوان مات تبلیغاتی استفاده می‌کنند.
تغییر اندازه شن و ماسه، حجم و سرعت پاشیدن شن و ماسه از جمله عوامل تاثیرگذار بر روی فرایند سند بلاست است که می‌‌تواند طراحی روی شیشه را دچار تغییر کند.
سند بلاست در صنعت تبلیغات
پیاده‌سازی طرحهای مختلف از جمله لوگو، نام برند و دیگر طرح‌ها بر روی هدایای تبلیغاتی شیشه‌ای مانند لیوان‌های شیشه‌ای از جمله پراستفاده‌ترین و محبوب‌ترین تکنیک‌های حکاکی روی شیشه است. یک کسب و کار قادر است به هنگام ثبت سفارش سند بلاست روی ماگ‌های تبلیغاتی، هرطرحی را پیاده کند.
از ویژگی‌های ماگ یخی تبلیغاتی که توسط روش سند بلاست تهیه می‌شود، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- سند بلاست باعث زیباتر شدن لیوان‌های تبلیغاتی می‌شود.
- استفاده از لیوان مات تبلیغاتی، ایجاد اثر انگشت و لکه‌های مختلف را بر روی لیوان کاهش می‌‌دهد.
- اثر گرد و غبار بر روی لیوان یخی تبلیغاتی نشان داده نمی‌شود.
- طرحهای وکتور قابل چاپ روی ماگ‌های یخی بسیار متنوع و زیبا هستند و ماندگاری بالایی در ذهن مخاطب ایجاد می‌کنند.
روش لیزر
شیشه جزو متریال‌هایی است که به‌سختی میتوان عملیان چاپ و حکاکی را برای آن‌ها انتخاب کرد. از این رو، حکاکی شیشه توسط لیزر جزو بهترین و مناسب‌ترین روش‌های حکاکی محسوب می‌شود. در حکاکی لیزر، مقداری از سطح شیشه توسط اشعه لیزر خراشیده و مات می‌شود.
به طور کلی، شیشه‌ها دارای ابعاد، ضخامت و گرماژ متفاوتی هستند که به علت ویژگی‌‌هایی مانند بی‌رنگی، سختی، شفافیت و ضدخش بودن، عملیات حکاکی لیزری بر روی آن کاربردهای مختلفی در تزیینات، دکوراسیون و طراحی، صنایع دستی، ساخت تندیس، هدایای تبلیغاتی و غیره دارد که با استفاده از حکاکی روی آن‌ها میتوان اثراتی جذاب و خارق‌العاده طراحی کرد.
دستگاه حکاکی شیشه یکی از دستگاه‌هایی است که امروزه در زمینه حکاکی لیزری شیشه کاربرد زیادی دارد. با استفاده از دستگاه حکاکی و برش لیزری، میتوان اشیایی مانند استکان، لیوان، گلدان، انواع بطری‌ها، ماگ و دیگر اجسام را حکاکی کرد. همچنین، با استفاده از روتاری دستگاه لیزر قابلیت حک لیزری اجسام مدور شیشه‌ای نظیر لیوان، گلدان، بطری و غیره بسیار آسان است.
ازجمله مزایای به‌کارگیری روش لیزر برای حکاکی روی ظروف شیشه‌ای و لیوان‌های تبلیغاتی و تبدیل آن‌ها به ماگ‌های یخی تبلیغاتی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
– حکاکی لیزری یک روش سریع و آسان برای شخصی کردن لیوان و ماگ‌های تبلیغاتی است.
– از آنجایی که فرایند حکاکی بدون تماس با شیشه انجام میگیرد، هیچ‌گونه خطر شکستگی شیشه وجود ندارد.
– امکان ایجاد طرحهای مات متنوع توسط این روش وجود دارد.
– امکان حکاکی جزئیات دقیق برند، لوگوی تجاری، متون و طرح مورد نظر توسط این روش وجود دارد.
– در این روش، آلودگی‌‌های گرد و غبار به وجود نمی‌آید.
– امکان کار بر روی سطوح صاف و مدور در این روش وجود دارد.
– در روش حکاکی لیزری، برخلاف روش سند بلاست، نیازی به ساخت شابلون نیست.
– تولید محصول در تعداد کم توسط این روش مقدور است.
– حکاکی روی شیشه هیچ محدودیتی ندارد و میتوان عملیات حکاکی را با عمق‌‌های متفاوت انجام داد.
– با حکاکی لیزری در هزینه و متریال مصرفی صرفه‌جویی می‌شود.
روش شیمیایی
همان‌گونه که از نام این روش پیداست، در روش شیمیایی حکاکی و مات کردن اجسام شیشه‌ای، سطح شیشه با استفاده از مواد شیمیایی حکاکی و مات می‌شود.
همان‌طور که می‌دانید، شیشه متریالی است که از اثرگذاری مواد شیمیایی و طبیعی بر خود در امان است. بدین منظور که در مقابل بیشتر مواد مقاوم است و واکنشی نشان نمی‌دهد. با این حال، برخی مواد شیمیایی وجود دارند که می‌توانند روی شیشه اثر بگذارند و ماهیت آن را تغییر دهند.
به همین جهت، پس از تحقیقات فراوان، گروهی با بهره‌گیری از برخی از مواد شیمیایی به مات کردن و غیرشفاف کردن اجسام شیشه‌ای پرداختند. برای مات کردن شیشه لازم است از ماده‌ای استفاده شود که بتواند سطح بیرونی شیشه را در خود حل کند؛ چراکه حل شدن پوسته رویی شیشه و پدیده مات شدن را حاصل کند.
در میان تنوع بالایی از مواد شیمیایی، اسید فلوریدریک از جمله اسیدها و موادی است که بر شیشه تاثیرگذار است و شیشه، برخلاف سایر مواد شیمیایی، در مقابل آن مقاومت ندارد. به عبارتی، اسید فلوریدریک تنها اسیدی است که قابلیت جذب کامل شیشه را در خود داراست.
به یاد داشته باشید که کار با اسید مشکلات و خطراتی را به همراه دارد. بنابراین، در اکثر کارگاه‌هایی که عملیات مات کردن اجسام شیشه‌ای انجام می‌شود، از ماده دیگری به نام محلول آمونیم هیدروژن فلورید و یا مواد مشابه دیگری استفاده می‌شود که خطر کمتری را به همراه دارند.
سطح شیشه‌های مات‌شده به وسیله مواد شیمیایی، به دلیل خورندگی‌هایی که اسید بر روی آن ایجاد میکند، دارای فرورفتگی و برجستگی‌های فراوانی است. هرچند این قضیه به‌ظاهر مشخص نیست؛ با این حال، در صورتی که از میکروسکوپ برای دیدن بهتر اشیا استفاده کنید، به یقین ناهمواری‌های روی سطوح مات‌شده در این روش را خواهید دید.
مقایسه روش‌های مختلف مات کردن ماگ‌های تبلیغاتی
همان‌طور که در بالاتر نیز بدان اشاره شد، در روش سند بلاست و روش لیزر سطح شیشه اجسام با یک فعالیت فیزیکی مات می‌شود که وجود دستگاه‌ها و ماشین‌آلات مناسب در این روش‌ها لازم و حیاتی است. استفاده از فرایند فیزیکی برای حکاکی شیشه در این روش‌ها باعث می‌شود سطح حکاکی‌شده دارای عمق بالاتر و ظرافت پایین‌تری باشد.
در این میان، برتری روش شیمیایی نسبت به روش‌های فیزیکی سند بلاست و لیزر در مات کردن لیوان‌های تبلیغاتی، ظرافت محصول نهایی است؛ طوری که سطح حکاکی‌شده به روش شیمیایی را به پارچه ساتن تشبیه می‌کنند و شیشه‌های مات‌شده به این روش را شیشه‌های ساتین می‌نامند. به عبارتی، در روش شیمیایی سطوح حکاکی‌شده بسیار ملایم‌تر و لطیف‌تر مات می‌شود. همچنین، از مهم‌ترین برتری‌های روش شیمیایی برای حکاکی و مات‌کردن ماگ‌ها و دیگر ظروف شیشه‌ای، امکان عدم لزوم استفاده از یک دستگاه یا ماشین است.
با این حال، هر سه روش بالا دارای مزایا و معایب ویژه خود هستند که متناسب با نیاز، تعداد محصول مورد نیاز جهت مات شدن، هزینه‌های مورد نیاز و دیگر عوامل می‌بایست بهترین روش حکاکی روی اجسام شیشه‌ای را انتخاب کرد.
